Rola witamin antyoksydacyjnych w raku jajnika

Witaminy są grupą organicznych związków o plejotropowym działaniu, niezbędnym dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Niektóre wykazują aktywność przeciwnowotworową. Należą do nich witamina D oraz witaminy C, E i A, zaliczane do antyoksydantów. Antyoksydanty (przeciwutleniacze) niszczą nadmiar wolnych rodników, które mogą wpływać na materiał genetyczny komórek, powodować ich uszkodzenia i mutacje. Wskutek braku kontroli nad wzrostem, różnicowaniem, apoptozą i zaburzeniem sygnałowania, a także za sprawą zmienionej aktywności cytokin i cząstek adhezyjnych dochodzić może do transformacji nowotworowej i rozwoju raka.

Witamina A

Badania kohortowe przeprowadzone w Ameryce Północnej i Europie, obejmujące 501 878 kobiet, w tym 1973 przypadki raka jajnika, dotyczyły wpływu podawania witaminy A (także witamin C i E) na rozwój raka jajnika. Badania te oparto na kwestionariuszach odnoszących się do sposobu odżywiania, a nie na stężeniach retinoidów w surowicy krwi kobiet; monitorowanie prowadzono przez 7–16 lat. Wykazano brak związku między poborem witaminy A w dorosłym życiu a rozwojem raka jajnika.

Witamina C

Pacjentki z rakiem jajnika coraz liczniej sięgają po alternatywne terapie, wśród których częstym wyborem są antyoksydanty. Drisko i wsp. zaprezentowali przypadki chorych leczonych z powodu zaawansowanego raka jajnika (FIGO IIIC), u których oprócz standardowej chemioterapii (karboplatyna i paklitaksel, KT) podawano dożylnie witaminę C (do 60 g 2 razy w tygodniu podczas trwania chemioterapii, a po ukończeniu leczenia cytostatykami – raz na tydzień przez rok). Po 40 miesiącach od diagnozy badania kontrolne nie wykazały progresji choroby, a marker CA-125 był w normie. Stwierdzono, że zastosowanie witaminy C może zwiększać efektywność i bezpieczeństwo leczenia.

Podobne wnioski wyciągnęli Ma i wsp. W ich badaniu 25 kobiet z zaawansowanym rakiem jajnika (FIGO III–IV) rozdzielono do dwóch ramion. W jednym ramieniu pacjentki otrzymywały standardowe leczenie (KT) przez 6 miesięcy, a pozostałe wraz z chemioterapią przyjmowały dożylnie witaminę C. Okazało się, że skojarzenie kwasu askorbinowego z chemioterapią może przyczynić się do wydłużenia życia i czasu do progresji, a także do poprawy jakości życia pacjentek. Potwierdzenie tych obserwacji wymaga jednak badań na większej grupie chorych. 
Witamina D

Wśród ponad 7200 kobiet z amerykańskiego programu NHANES (National Health and Nutrition Examination Surveys) przeprowadzono badania typu case-control u pacjentek chorych na raka jajnika i w grupie kontrolnej – oznaczono stężenie 25(OH)D. Uczestniczki z rakiem jajnika miały ponad trzykrotnie niższe stężenie witaminy D (wzięto poprawkę na wiek, BMI i dietę) niż te z grupy kontrolnej.

Wiele badań wskazuje na różnorodność mechanizmów związanych z hamującym działaniem witaminy D na rozwój raka jajnika. Jednym z proponowanych wyjaśnień jest interakcja sygnałowania między witaminą D a mikroRNA – rodziną małych i niekodujących cząstek RNA, co miałoby wpływać na hamowanie proliferacji, inwazyjności i migracji komórek raka. W innych badaniach na ustalonych liniach komórek raka jajnika wykazano, że dodawanie zarówno witaminy D, jak i VDR hamuje inwazję komórek raka i zdolność przerzutowania. Podobne badanie na ludzkich komórkach raka jajnika dowiodło, że witamina D hamuje aktywność enzymu COX-2, co wpływa supresyjnie na angiogenezę i migrację komórek raka.

W metaanalizie obejmującej sześć badań (ponad 4000 chorych na raka jajnika i ponad 6000 kobiet z grupy kontrolnej) określano związek między ryzykiem zachorowania na raka jajnika a polimorfizmami genu VDR (Cdx-2, FokI, BsmI, ApaI i TaqI). Polimorfizmy FokI oraz Cdx-2 były związane ze zwiększonym ryzykiem wznów raka, z kolei polimorfizm BsmI obniżał to ryzyko. Jak podają Lurie i wsp., u kobiet kaukaskich również polimorfizm FokI zwiększa ryzyko zachorowania na raka jajnika.

Witamina E

Gifkins i  wsp. zbadali 205 chorych na raka jajnika i 390 kobiet zdrowych, nie znaleźli jednak zależności między przyjmowaniem witaminy E a ryzykiem wystąpienia tego nowotworu. Thomson i wsp., którzy przebadali 451 pacjentek z rakiem jajnika, również nie zauważyli takiej zależności. Podobne wyniki uzyskano w innych badaniach. Tylko kilku autorów stwierdziło zmniejszone ryzyko wystąpienia raka jajnika przy zwiększonej podaży witaminy E. Jeong i wsp. w 2009 roku podali, że u kobiet, które mają wysokie stężenie α-tokoferolu i γ-tokoferolu w surowicy krwi, ryzyko zachorowania na raka jajnika jest odpowiednio 0,23 i 0,28 raza niższe. Pan i wsp. w swoich obserwacjach wykazali, że u kobiet dodatkowo przyjmujących w diecie witaminę E zmniejszyło się ryzyko zachorowania na raka jajnika.

Gdzie pójść na konsultację do ginekologa onkologa?

Onkolmed Lecznica Onkologiczna to prywatna przychodnia o profilu onkologicznym. Działa w niejporadnia ginekologii ogólnej i onkologicznej, do której można przyjść do lekarza onkologa na konsultację. Pracują w niej tacy specjaliści jak:

• ginekologia i położnictwo,
• chirurgia onkologiczna,
• onkologia kliniczna
• radioterapia.

W celu umówienia się na konsultację skontaktuj się z rejestracją Onkolmed Lecznica Onkologiczna lub skorzystaj z IKP.

Źródła:
bibliotekanauki.pl/articles/1030154.pdf