Zaburzenia rytmu serca – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie onkologiczne

Co to są zaburzenia rytmu serca?

Zaburzenia rytmu serca (arytmia) to dolegliwość, którą cechuje przyśpieszenie, zwolnienie i nieregularność w jego funkcjonowaniu. U niektórych pacjentów zaburzenia to przebiega zupełnie bezobjawowo, natomiast u innych bywa stanem zagrażającym życiu. Przyczyną tej dolegliwości są najczęściej choroby zastawek oraz choroby mięśnia serca.

Jakie są przyczyny zaburzeń rytmu serca u pacjenta onkologicznego?

U pacjentów z nowotworami mogą występować różne zaburzenia rytmu, w tym tachykardia zatokowa, bradyarytmie, tachyarytmie i zaburzenia przewodzenia, z których niektóre mogą być przyczyną nasilonych objawów czy zagrożenia życia lub też spowodować zmianę planu terapii. Arytmie mogą występować na początku obserwacji u 16–36% leczonych pacjentów z nowotworem.

Wydłużenie odstępu QT

Wydłużenie odstępu QT może być spowodowane stosowaniem leków przeciwnowotworowych (tab. 9), zaburzeniami elektrolitowymi, czynnikami predysponującymi oraz jednoczesnym przyjmowaniem innych preparatów (np. przeciwwymiotnych, kardiologicznych, psychotropowych, antybiotyków). Wydłużenie QT może prowadzić do zagrażających życiu zaburzeń rytmu, takich jak torsade de pointes. Długość odstępu QT i czynniki ryzyka jego wydłużenia powinny być kontrolowane przed leczeniem, w trakcie leczenia oraz po leczeniu onkologicznym. Ryzyko wydłużenia odstępu QT jest różne w zależności od leku, ale najistotniejsze w przypadku stosowania trójtlenku arsenu. Lek ten, wykorzystywany do terapii niektórych białaczek i szpiczaków, wydłuża odstęp QT u 26–93% pacjentów i nierzadko stwierdza się zagrażające życiu tachyarytmie komorowe. Wydłużenie odstępu QT zaobserwowano po 1–5 tygodniach od wlewu trójtlenku arsenu, z powrotem do wartości początkowych przed upływem 8 tygodni, tj. przed drugim kursem chemioterapii. Inne leki przeciwnowotworowe, które często powodują wydłużenie odstępu QT, wymieniono w tabeli 9. Wśród nich drugie miejsce pod względem częstości występowania wydłużenia odstępu QT po ich zastosowaniu zajmują inhibitory kinaz tyrozynowych , zwłaszcza wandetanib.

Nadkomorowe zaburzena rytmu

Podczas chemioterapii lub radioterapii, a nawet po jej zakończeniu może wystąpić każdy rodzaj nadkomorowych zaburzeń rytmu, z których najczęstsze jest migotanie przedsionków. Arytmia może się wiązać z chorobami współistniejącymi lub wynikać z bezpośredniego wpływu nowotworu, dysfunkcji lewej komory lub toksycznego działania leczenia onkologicznego. Najczęstszą postacią migotania przedsionków związanego z nowotworem jest pooperacyjne migotanie przedsionków, zwłaszcza u pacjentów poddawanych resekcji płuca. Opublikowano prace przeglądowe na temat mechanizmów patogenetycznych.

Komorowe zaburzenia rytmu

Komorowe zaburzenia rytmu mogą się wiązać z wydłużeniem odstępu QT, ostrym i przewlekłym działaniem toksycznym chemioterapii i radioterapii (głównie dysfunkcja oraz niedokrwienie lewej komory), a także czynnikami predysponującymi.
Dysfunkcja węzła zatokowego i zaburzenia przewodzenia

Dysfunkcja węzła zatokowego i zaburzenia przewodzenia mogą wystąpić w następstwie radioterapii i są często trwałe. Również paklitaksel i talidomid mogą wywoływać dysfunkcję węzła zatokowego, bradyarytmie i zaburzenia przewodzenia 

Jakie są objawy zaburzeń rytmu serca u pacjentów leczonych onkologicznie?

Arytmie czasami przebiegają bezobjawowo, choć najczęściej zaburzenia rytmu serca wywołują szarpnięcia lub tzw. kołatanie. Są to subiektywne odczucia określane zwykle jako uczucie szybkiego bądź niemiarowego bicia serca.

W zależności od nasilenia i zaawansowania arytmii mogą pojawiać się takie objawy, jak: 

• uczucie nagłego, silnego uderzenia serca;
• uczucie szybkiego miarowego lub niemiarowego bicia serca (kołatanie);
• uczucie wolnego miarowego lub niemiarowego bicia serca;
• uczucie kłucia w okolicy serca;
• duszność;
• uczucie lęku i niepokoju;
• ból dławicowy za mostkiem;
• zawroty głowy;
• uczucie gorąca;
• nudności, wymioty;
• nagłe zasłabnięcie lub utrata przytomności.

Objawy odczuwane u chorych są różne w zależności od rodzaju zaburzeń rytmu, a także chorób współtowarzyszących. U chorych z niewydolnością serca zaburzenie rytmu nasila objawy niewydolności, w tym obrzęki kończyn dolnych, duszność. Natomiast u osób z miażdżycą tętnic wieńcowych arytmia będzie powodowała ból w klatce piersiowej, co w dłuższej perspektywie może prowadzić do zawału serca. 

Jak przebiega diagnostyka i leczenie zaburzeń rytmu serca u pacjenta onkologicznego?

Zaburzenia rytmu u pacjentów z nowotworami mogą występować przed leczeniem, w trakcie terapii lub wkrótce po jej zakończeniu. Postępowanie powinno być zindywidualizowane, a przy podejmowaniu decyzji dotyczących stosowania leków antyarytmicznych lub urządzeń (wszczepiane lub zewnętrzne kardiowertery-defibrylatory) należy uwzględniać wzajemny niekorzystny wpływ choroby serca i nowotworu na przewidywaną długość życia, jakość życia, a także ryzyko powikłań.

Gdzie leczyć zaburzenia rytmu serca u chorych na nowotwory?

Kardioonkologia jest jeszcze młodą dziedziną medycyny i jest niewiele miejsc i lekarzy zajmującymi się leczeniem chorób serca u pacjentów onkologicznych. Jednym z takich ośrodków jest Onkolmed Lecznica Onkologiczna gdzie działa Poradnia Kardioonkologii. Pracują w niej specjaliści mający bardzo duże doświadczenie w leczeniu chorób serca u pacjentów chorych na nowotwory.

W celu umówienia się na konsultację u chemioterapeuty, onkologa skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337 

Źródła:
https://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/choroby-ukladu-krazenia,zaburze...
https://zdrowie.radiozet.pl/Choroby/Kardiologia/Arytmia-arytmie-zaburzen...
https://www.ptkardio.pl/pobierz_zalacznik/2d78c6b270183e65ebace01b3eafe963/