Padaczka u dziecka - przyczyny i jej rodzaje oraz leczenie

Co to jest padaczka u dziecka?

Padaczka jest chorobą mózgu charakteryzującą się skłonnością do generowania napadów padaczkowych. Napad padaczkowy to występujące nagle i przemijające (czyli napadowe) dolegliwości lub objawy spowodowane nieprawidłową czynnością komórek mózgu.
Jeżeli grupa komórek mózgu, czyli neuronów, ulega nieprawidłowej aktywacji i wysyła błędne informacje do części ciała, z którą ma połączenia drogą włókien nerwowych, ta część ciała zachowa się w sposób nieprawidłowy, odczuwalny lub widoczny dla pacjenta czy jego opiekunów. Jeśli na przykład nieprawidłowy sygnał zostanie wysłany z obszaru mózgu odpowiedzialnego za ruchy mięśni twarzy i gardła, napad padaczkowy może polegać na wystąpieniu zaburzeń mowy i połykania. Jeśli zaburzony jest obszar kory wzrokowej, odpowiedzialny za tworzenie obrazu widzianych przedmiotów, chory może odbierać nietypowe doznania wzrokowe (np. obrazy lub barwne koła). Przy zajęciu obszarów odpowiedzialnych za funkcje ruchowe, mogą się pojawić drgawki. Jeżeli zaburzenie rozszerza się (uogólnia) na większy obszar mózgu, dochodzi zazwyczaj do objawów zajmujących całe ciało i do utraty przytomności. Zazwyczaj po okresie od kilkunastu sekund do kilku minut objawy mijają – samoistnie lub pod wpływem podanych leków. Po jakimś czasie – dniach, tygodniach, miesiącach – wracają ponownie i powtarzają się, najczęściej w podobnej postaci.

Jakie są przyczyny padaczki u dziecka?

Padaczka u dziecka jest chorobą przewlekłą, która nie ma jednej swojej przyczyny. Wśród czynników, które sprzyjają powstawaniu padaczki u dzieci wyróżnić można:

• komplikacje w czasie porodu (urazy okołoporodowe mózgu),
• infekcje matki w czasie ciąży,
• zaburzenia rozwoju płodowego )np. wady wrodzone),
• choroby dziecka (np. urazy głowy, krwotok, zapalenie opon mózgowych),
• czynniki genetyczne.

Jakie są rodzaje padaczek występujące u dzieci i jak je rozpoznać?

Zespoły padaczkowe wyróżnia się na podstawie przyczyn, które to do nich doprowadziły, a także tego, w jakim wieku u pacjenta doszło do zachorowania.

Nocna padaczka czołowa
Nocna padaczka czołowa typowo rozpoczyna się w wieku dziecięcym. Nazwa jednostki wzięła się stąd, że związane z nią napady padaczkowe pojawiają się podczas snu, przez co mogą one być mylone z doświadczaniem koszmarów przez chorego. W przebiegu nocnej padaczki czołowej pacjent doświadcza napadów o charakterze ruchowym, polegających np. na zaciskaniu dłoni czy na zginaniu kolan. Oprócz zaburzeń ruchowych występować mogą także płacz czy krzyczenie lub jęczenie. Nocna padaczka czołowa jest chorobą o podłożu genetycznym, która jest dziedziczona w sposób autosomalny dominujący.

Padaczka Rolanda
Padaczka Rolanda to jeden z łagodniejszych zespołów padaczkowych. Typowo rozpoczyna się ona u dzieci będących pomiędzy 3. a 13. rokiem życia. W padaczce Rolanda napady padaczkowe są ogniskowe, pojawiają się one najczęściej w porze nocnej i zwykle dotyczą mięśni twarzy, przez co pacjenci mogą doświadczać np. ślinotoku. Napady te zwykle mają łagodny charakter, jednakże istnieje niestety ryzyko, że z ogniskowych staną się one uogólnione. Najczęściej jednak padaczka Rolanda ma łagodny przebieg, napady padaczkowe mogą mieć nawet tendencję do ustępowania wraz z wejściem dziecka w okres pokwitania. Dodatkowo padaczka Rolanda nawet nie zawsze wymaga wdrożenia leczenia – czasami częstość pojawiania się jej napadów jest tak rzadka i są one tak niewielkiego nasilenia, że istnieje możliwość przynajmniej odroczenia na jakiś czas terapii.

Dziecięce napady nieświadomości
Kolejnym zespołem padaczkowym występującym u najmłodszych pacjentów są dziecięce napady nieświadomości. Typowo schorzenie rozpoczyna się pomiędzy 4. a 12. rokiem życia. W tym zespole napady padaczkowe polegają na nawracających i nagłych, trwających kilkadziesiąt sekund, napadach nieświadomości, którym mogą towarzyszyć np. ruchy żucia czy mrugania oczami. Dziecięce napady nieświadomości są zespołem padaczkowym o dobrym rokowaniu, ponieważ zazwyczaj wraz z dorastaniem cierpiącego na nie dziecka dochodzi do znacznego zmniejszenia częstości występowania napadów padaczkowych.

Zespół Dravet (ciężka padaczka miokloniczna niemowląt)
Zespół Dravet zaliczany jest do grupy padaczek lekoopornych. Choroba rozpoczyna się wcześnie, ponieważ pierwsze objawy zespołu Dravet występują najczęściej już w ciągu pierwszego roku życia dziecka. Pierwszy napad padaczkowy w tym zespole (zwykle w postaci uogólnionego napadu toniczno-klonicznego) pojawia się w większości przypadków wtedy, kiedy dziecko gorączkuje. Padaczka miokloniczna niemowląt jest ciężka m.in. z tego względu, że występujące w niej napady mają dość dużą tendencję do przedłużania się i do przechodzenia w stan padaczkowy. Wraz z dorastaniem dziecka schorzenie staje się coraz cięższe: z czasem pojawiają się inne rodzaje napadów padaczkowych, w postaci np. napadów nieświadomości, napadów ogniskowych czy napadów mioklonicznych. Z zespołem Dravet związane są liczne inne, poza napadami padaczkowymi, problemy, takie jak:

• zaburzenia integracji sensorycznej
• zwiększona częstość infekcji
• zaburzenia ze spektrum zachowań autystycznych
• zaburzenia snu
• zaburzenia wzrostu i stanu odżywienia

Zespół Westa
Zespół Westa najczęściej rozwija się u dzieci mających od 3 do 12 miesięcy i związany jest z trzema problemami: napadami padaczkowymi, opóźnieniem intelektualnym oraz z charakterystycznymi zaburzeniami w badaniu EEG, określanymi jako hipsarytmia. Schorzenie zaliczane jest do dość ciężkich padaczek przez to, że związane jest z tendencją do pojawiania się napadów padaczkowych nie tylko w okresie dzieciństwa, ale i w późniejszych latach życia. Innym problemem jest z kolei to, że u pacjenta z zespołem Westa może dochodzić do przekształcenia się choroby w inny zespół padaczkowy, którym jest zespół Lennoxa-Gastauta.

Zespół Lennoxa-Gastauta
Typowo zespół Lennoxa-Gastauta rozpoczyna się u dzieci pomiędzy drugim a szóstym rokiem życia. W przebiegu choroby dzieci doświadczać mogą wielu różnych rodzajów napadów padaczkowych, zazwyczaj są nimi napady toniczne oraz napady miokloniczne. Napady padaczkowe nie są niestety jedynym problemem w przebiegu tej jednostki – dzieci z zespołem Lennoxa-Gastauta często cierpią na opóźnienie intelektualne. Rokowanie w zespole Lennoxa-Gastauta jest dość niepomyślne, ponieważ w schorzeniu tym nierzadko spotykany jest brak odpowiedzi na leczenie środkami przeciwpadaczkowymi.

Młodzieńcza padaczka miokloniczna
Młodzieńcza padaczka miokloniczna typowo rozwija się u osób z przedziału wiekowego od 8 do 20 lat. Zgodnie z nazwą schorzenia, najbardziej typowe są dla niego napady miokloniczne, które zazwyczaj pojawiają się w krótkim czasie po przebudzeniu. Innymi spotykanymi w młodzieńczej padaczce mioklonicznej napadami są napady nieświadomości oraz napady toniczno-kloniczne. Schorzenie związane jest z tendencją do występowania napadów padaczkowych przez całe życie, jednakże ogólnie jest to postać padaczki, w której istnieją duże szanse na to, że stosowanie farmakoterapii zapobiegnie pojawianiu się jej objawów.

Zespół Ohtahara
Jedną z cięższych postaci dziecięcych padaczek jest zespół Ohtahara. Objawy choroby pojawiają się bardzo wcześnie, bo nawet w ciągu kilku pierwszych dni lub pierwszych tygodni życia dziecka. Napady występujące w zespole Ohtahara najczęściej przybierają formę napadów tonicznych. Rokowania pacjentów są dość niepomyślne – nawet połowa dzieci z tą jednostką umiera jeszcze przed ukończeniem pierwszego roku życia. U pozostałych pacjentów dochodzi z kolei zwykle do znacznego opóźnienia intelektualnego, nierzadko z zespołem Ohtahara współistnieje też porażenie mózgowe. W przypadku tego zespołu padaczkowego problemem jest również to, że obecnie nie istnieją skuteczne metody jego leczenia.

Zespół Rasmussena
Zespół Rasmussena jest dość tajemniczą chorobą, traktowaną obecnie jako jedno ze schorzeń autoimmunizacyjnych. Zachorowania obserwowane są u dzieci poniżej 10. roku życia. Zespół Rasmussena rozpoczyna się od napadów padaczkowych, którymi zazwyczaj są napady ogniskowe złożone, jednakże u części pacjentów najpierw dochodzi do napadów toniczno-klonicznych. Innymi odchyleniami spotykanymi u dzieci z tą jednostką, pojawiającymi się w różnym czasie od pierwszego napadu padaczkowego, są porażenie połowicze oraz możliwość wykrycia zapalenia mózgu w badaniach obrazowych, a także zaburzenia czynności poznawczych.

Zespół Panayiotopoulos
Kolejną postacią dziecięcego zespołu padaczkowego jest zespół Panayiotopoulos. Na tę jednostkę zapadają najczęściej dzieci mające pomiędzy 3 a 6 lat. W przebiegu zespołu pojawiające się zaburzenia przybierają postać napadów częściowych autonomicznych, polegających m.in. na przyspieszeniu czynności serca czy na nagłej bladości. Do napadów w zespole Panayiotopoulos dochodzi najczęściej podczas snu. Zespół ten zaliczany jest do zespołów padaczkowych o dobrych rokowaniach: nawet 25% spośród wszystkich pacjentów z tą jednostką doświadcza wyłącznie jednego napadu padaczkowego. U innych z kolei chorych schorzenie ustępuje zwykle wraz z wiekiem, zazwyczaj dochodzi do tego przed ukończeniem przez pacjenta 13. roku życia.

Postępujące padaczki miokloniczne
Postępujące padaczki miokloniczne stanowią tak naprawdę nie jeden zespół padaczkowy, a grupę kilku różnych schorzeń. Ich cechami charakterystycznymi są napady miokloniczne oraz towarzyszące im, różnego rodzaju, zaburzenia otępienne. Do grupy postępujących padaczek mioklonicznych zaliczane są m.in.:

• zespół MERRF
• choroba Unverrichta-Lundborga
• choroba Lafora

Jak  wygląda diagnoza i leczenie padaczki u dzieci?

Gdy dziecko ma napady padaczkowe, czasami patrzy się w przestrzeń, jest zdezorientowane i trzęsie się, a także coraz gorzej radzi sobie z nauką, należy udać się do lekarza. Jeżeli specjalista będzie podejrzewał padaczkę, zleci wykonanie następujących badań:

• EEG – mierzy aktywność elektryczną mózgu za pomocą sensorów przyczepianych do skóry głowy leżącego dziecka. Badanie trwa około godzinę. Dzień wcześniej należy późno położyć się do łóżka i wstać wcześnie rano.
• Obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego lub tomografia komputerowa mózgu.

Jeśli badania potwierdzą padaczkę, lekarz musi ustalić najlepszą metodę leczenia dziecka. Zwykle stosuje sie leki zapobiegające napadom padaczkowym. Większość dzieci jest skutecznie leczona jednym lekiem, ale jeżeli nie działa on w przypadku danego pacjenta, wypróbowuje się drugi lub trzeci. Niestety, żaden z leków na padaczkę nie jest doskonały i należy liczyć się z ryzykiem skutków ubocznych. Najczęstsze z nich to: uczucie zmęczenia, zmniejszona szybkość reakcji, problemy z nastrojem i zachowaniem. Większość dzieci leczonych obecnie środkami zapobiegającymi napadom padaczkowym nie doświadcza jednak reakcji niepożądanych. Jeśli mimo stosowania medykamentów dochodzi do napadów padaczkowych, konieczne może być zastosowanie dodatkowych metod leczenia. Są to: terapia łączona kilkoma lekami, dieta bogata w tłuszcze i uboga w węglowodany oraz białko, wszczepienie stymulatora nerwu błędnego oraz operacja usunięcia części mózgu odpowiedzialnej za napady padaczkowe.

Gdzie pójść z dzieckiem na konsultację do neurologa dziecięcego?

Onkolmed Lecznica Onkologiczna to przychodnia prywatna, gdzie można przyjść na konsultację do lekarza neurologa dziecięcego. Działa w niej Poradnia Neurologii Dziecięcej gdzie leczone są dzieci. Pracują w niej bardzo dobrzy neurolodzy z wieloletnim doświadczeniem w leczeniu chorób centralnego układu nerwowego i nerwów obwodowych u dorosłych i dzieci.

W celu umówienia się na konsultację u neurologa dziecięcego, skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337

Źródła:
mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/choroby-neurologiczne/138834,padaczka-u-dziecka
parenting.pl/padaczka-u-niemowlat
parenting.pl/padaczka-u-dzieci
poradnikzdrowie.pl/zdrowie/uklad-nerwowy/zespoly-padaczkowe-rodzaje-aa-jtWx-TLwx-ybuk.html