Jakiej chorobie towarzyszy świąd skóry?

Co to jest świąd skóry?

Swędzenie skóry jest uciążliwe, ale czasami jest też objawem poważnej choroby. Przyczyną swędzenia skóry może być stan zapalny skóry będący objawem grzybicy – wówczas swędzeniu towarzyszą czerwone, niekiedy łuszczące się plamy w okolicy stóp, pachwin, narządów płciowych. Jeśli na skórze pojawiają się drobne czerwone krostki, mogą być objawem atopowego zapalenia skóry. Świąd może też oznaczać alergię kontaktową lub pokarmową. Bywa reakcją na lek albo ukąszenie owada. Dokuczliwym swędzeniem przejawiają się liszajec zakaźny, świerzb i wszawica (ta ostatnia dotyczy skóry głowy). Swędzenie może być także objawem ogólnoustrojowych zaburzeń metabolicznych lub hormonalnych.
Jeszcze do niedawna świąd skóry uważany był za rodzaj słabego lub tępego bólu. Dziś wiadomo, że to pierwotny rodzaj czucia powierzchniowego, a jego pojawienie się może świadczyć o szeregu dolegliwości, również o rozwijającej się chorobie nowotworowej.
Świąd skóry jest zjawiskiem częstym. Szacuje się, że dotyka od 12 do 20 proc. populacji. Świąd występuje w wielu chorobach. Z badań epidemiologicznych wiadomo, że dotyka właściwie wszystkich chorych na atopowe zapalenie skóry, ponad 80 proc. pacjentów z łuszczycą, 30-60 proc. z marskością wątroby i przewlekłą chorobą nerek. Świąd towarzyszy także liszajowi płaskiemu, opryszczkowatemu zapaleniu skóry i pemfigoidowi. Występuje także w dermatozach ciążowych oraz w świerzbie. Szacuje się także, że ponad 50 proc. osób powyżej 60. r.ż. w ciągu tygodnia odczuwa świąd, co jest najprawdopodobniej związane z pojawiającą się i narastającą suchością skóry, która staje się bardziej podatna na czynniki zewnętrzne.

Świąd skóry – jakim chorobom towarzyszy świąd skóry?

Świerzb

Skóra bardzo swędzi, zwłaszcza w nocy. W fałdach skóry, między palcami, na nadgarstkach, łokciach, piersiach, pośladkach i w pasie pojawia się czerwona, chropowata wysypka. To klasyczne objawy świerzbu, choroby zakaźnej, która dziś wcale nie jest znana tylko ze starych podręczników medycyny. Przeciwnie – staje się coraz powszechniejsza. Objawy pojawiają się po 2 tygodniach od zakażenia i są reakcją alergiczną na świerzbowca – pasożyta, który drąży pod powierzchniową warstwą skóry korytarze, w których składa jajeczka.

Zakażenie enterowirusami

Skóra swędzi tam, gdzie pojawia się wysypka w postaci czerwonych plam i grudek. Występuje zwykle na pośladkach, między palcami stóp i dłoni. Enterowirus atakuje latem, głównie dzieci, przenosi się drogą pokarmową, a niekiedy kropelkową. Ujawnia się 3–5 dni po zakażeniu. Mija po tygodniu.

Niedoczynność tarczycy

Nadmierna suchość skóry powoduje nie tylko swędzenie, ale też intensywne złuszczanie się naskórka z całego ciała, ale zwłaszcz na łokciach i kolanach. Zwykle towarzyszy temu wypadanie włosów, przewlekłe zmęczenie, nadmierna senność, stałe uczucie zimna, częste zaparcia, a także przyrost wagi mimo braku apetytu, obniżenie nastroju, zaburzenia miesiączkowania. Dolegliwość jest skutkiem zbyt małej produkcji hormonów. Często objawia się ona w późniejszym wieku (po 65. roku życia). Bywa też sprowokowana leczeniem nadczynności tarczycy i przyjmowaniem niektórych leków.

Niewydolność wątroby

Świąd skóry pojawia się przy zaawansowanej postaci choroby, która przez wiele lat, np. w przypadku zakażenia wirusem zapalenia wątroby, może przebiegać bez wyraźnych objawów. Najczęściej swędzi skóra na łydkach i przedramionach. Świąd jest tak dokuczliwy, że chory może rozdrapywać skórę aż do krwi. Warto dodać, że świąd pojawia się w zaawansowanej postaci choroby, która przez wiele lat może przebiegać bez wyraźnych objawów.

Liszajec zakaźny

To bakteryjna, bardzo zakaźna choroba, której towarzyszy silne swędzenie skóry. Pojawia się latem, zwykle u dzieci. Jej sprawcą jest gronkowiec  lub paciorkowce. Oprócz swędzenia, dokuczliwym objawem choroby jest tworzenie się na skórze strupów. Przebieg liszajca zakaźnego może być gwałtowny, skóra wygląda nieładnie, ale zakażenie łatwo się leczy.

Niewydolność nerek

Swędzeniu skóry towarzyszą typowe objawy: obrzęki, częstomocz, zagęszczenie i ciemna barwa moczu, zwiększone pragnienie, zaburzenia ciśnienia. Diagnozują je:

• badanie moczu,
• morfologia krwi,
• poziom kreatyniny i mocznika,
• USG nerek.

Żylaki

Niewydolność żył sprawia, że niedostatecznie ukrwiona skóra jest bardziej podatna na uszkodzenia, podrażnienia i infekcje. Zmiany skórne mogą prowadzić do wyprysku podudzi – to stan zapalny, objawiający się obrzękiem, zaczerwienieniem i uciążliwym swędzeniem skóry łydek.

Cukrzyca

Problemy ze skórą bywają pierwszym objawem tej choroby: nadmierna suchość i swędzenie, łuszczenie, podatność na zranienia i infekcje grzybicze. Diagnozę potwierdza badanie poziomu glukozy we krwi.

Nerwica

Świąd skóry, występujący w sytuacjach napięcia emocjonalnego może mieć podłoże psychiczne; stres może również nasilać objawy choroby dermatologicznej (atopowego zapalenia skóry - AZS). Konieczna jest konsultacja z psychiatrą i ewentualnie dermatologiem.

Świąd skóry a choroba nowotworowa

Świąd przewlekły, trwający powyżej sześciu tygodni, może być pierwszym sygnałem toczącego się procesu nowotworowego. Często o wiele lat wyprzedza pojawienie się innych objawów choroby. Występuje zarówno w chorobach rozrostowych układu limforetikularnego (chłoniaki Hodgkina, chłoniaki nieziarnicze, białaczki, szpiczak mnogi, zespoły mielodysplastyczne, ziarnica złośliwa), jak i w schorzeniach przebiegających z uszkodzeniem układu nerwowego (guz mózgu).

Świąd skóry a choroba hematologiczna

Świąd skóry jest ważnym, a często jedynym objawem chorób hematologicznych. Szacuje się, że dotyczy około 30 proc. chorych na ziarnicę złośliwą, 10 proc. pacjentów z chłoniakami oraz 5 proc. chorych na białaczkę. Świąd jest bardzo częstym objawem chłoniaków pierwotnych skórnych i dotyczy aż 90 proc. chorych. Zdarza się, że świąd o wiele lat wyprzedza kliniczną manifestacje tych chorób.

Świąd skóry - świąd paraneoplastyczny

Poza nowotworami hematologicznymi, świąd może być także manifestacją złośliwych guzów litych. Uogólniony świąd skóry może być jedyną manifestacją rakowiaka, raka piersi, raka żołądka, raka płuc, okrężnicy, odbytu, sromu czy prostaty. Czasami niektóre nowotwory powodują świąd ograniczony, o określonej lokalizacji. Wiadomo na przykład, że świąd moszny może świadczyć o raku gruczołu krokowego, świąd sromu o raku szyjki macicy, a świąd okolicy odbytu o raku odbytnicy.

Świąd skóry - jak przebiega leczenie?

Pierwszą pomocą w walce ze swędzącą skórą jest odpowiednie jej nawilżenie oraz dotlenienie. Dlatego przy dolegliwościach skórnych warto zrezygnować z noszenia opinającej skórę odzieży i tej, która jest wykonana ze sztucznych materiałów. Doraźnie objawy złagodzi zażywanie letnich kąpieli. Należy odstawić również ostre przyprawy, które potęgują uczucie świądu. Koniecznie należy zrezygnować z używania mydła na rzecz łagodniejszych środków myjących, o właściwościach nawilżających i regeneracyjnych. Kojąco na podrażnienia skóry wpływa alantoina, pantenol, witamina A i E oraz naturalne oleje mineralne.
Jeśli domowe sposoby nie przynoszą rezultatów, warto udać się do lekarza dermatologa lub lekarza podstawowej opieki zdrowotnej w celu ustalenia przyczyny swędzenia skóry.  Trzeba jednak uzbroić się w cierpliwość, bo diagnostyka świądu przewlekłego często nie jest łatwa. Możliwe, że konieczne będzie przeprowadzenie szeregu badań laboratoryjnych (m.in.: morfologii krwi, badania moczu, kału, badania histopatologicznego wycinka skóry). Postawienie diagnozy to połowa sukcesu. Dobór odpowiednich leków (leczących objawy i przyczyny świądu) i regularne ich przyjmowanie powinno na dobre rozwiązać problem swędzącej skóry. W leczeniu świądu wykorzystuje się niekiedy fototerapię, czyli naświetlanie skóry specjalnymi lampami.
Leczenie świądu skóry to niejednokrotnie długotrwały proces, wymagający od chorego cierpliwości i ścisłej współpracy z lekarzem.
Bardzo dobrzy specjaliści przyjmują w Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Poradni Lekarza POZ.

W celu umówienia się na konsultację u lekarza rodzinnego, onkologa, skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337